Pagkakaisang-Bayan Kontra Agresyong Pangkaunlaran: Ang Bodong Laban sa mga Saplad ng Diktadurang Marcos

Abstract

Kilala ang mga katutubong pamayanan sa Kalinga sa mahabang kasaysayan ng paglaban sa iba’t ibang agresyon mula sa labas – mula sa tangkang pananakop ng mga kanluraning kolonyalista hanggang sa agresibong pagpasok ng mga mapanirang proyektong ‘pangkaunlaran’ ng gobyerno sa kanilang mga lupaing ansestral. Sa kabilang dako, kilala rin ang mga pamayanang ito sa kanilang kasaysayan ng mararahas na inter-pamayanang digmaan. Sinakyan at ginamit ng iba’t ibang kalabang pwersa ang ganitong dinamismo sa rehiyon para pahinain at paguhuin ang katutubong oposisyon. Gamit ang taktikang paghahati-at-pananakop, ginatungan ng mga kolonyalista ang mga dinatnang sigalot para mapagwatak-watak ang mga nagtatanggol na pamayanan. Hindi naiiba rito ang taktikang ginamit ng gobyerno ni Ferdinand Marcos sa tangka nitong lansagin ang oposisyon ng mga katutubong pamayanan kontra sa proyektong saplad ng diktadura sa ilog Chico. Sa harap ng mga ganitong hamon, kinasangkapan ng mga Kalinga ang kanilang bodong sa pag-aayos ng mga sigalot tungo sa konsolidasyon ng kanilang hanay. Sa panahon ng kanilang pakikibaka sa mga saplad, iniakyat ng mga katutubo sa panibagong antas at gamit ang bodong. Mula sa tradisyunal na katangiang bilateral ay pinalawak ito bilang multilateral na pag-uusap para sa higit na masaklaw na pagpapatibay-hanay nila. Nakatuon ang artikulong ito sa historikal na pagtalakay sa iba’t ibang bodong na idinaos ng mga oposisyunistang katutubo sa panahon ng agresyong pangkaunlaran sa ilog Chico. Ipakikita sa salaysay kung paano ito ginamit ng mga katutubo – hindi lamang sa pakikipagbalikatan nila sa mga kaalyadong pamayanang Kalinga at Bontok – kundi sa pakikipag-ugnayan at pakikiisa ng iba pang tagasuportang grupo para oposisyong kontra-saplad. Sa ganito, mabibigyang-diin ang paggamit sa bodong bilang bahagi ng kultural na pag-angkop sa harap ng mga daluyong ng agresyon sa ilog Chico.